กฎหมายควบคุมข้อมูลและนวัตกรรม บังคับใช้แล้วในยุโรป!
"กฎหมาย EU Data Act บังคับใช้แล้ว! พลิกโฉมเศรษฐกิจข้อมูล สู่การแข่งขันอย่างโปร่งใส ขับเคลื่อนนวัตกรรม และ Cloud Economy มาตรฐานโลก"
เมื่อวันที่ 12 กันยายน 2025 ที่ผ่านมา กฎหมายข้อมูลของสหภาพยุโรป หรือ EU Data Act (Regulation (EU) 2023/2854) ได้มีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางการ ถือเป็นก้าวสำคัญของยุโรปในการสร้างระเบียบข้อมูลที่ชัดเจน และเป็นธรรม โดยมีเป้าหมายเพื่อคืนสิทธิ์การควบคุมข้อมูลให้แก่ผู้ใช้งาน และเปิดทางสู่นวัตกรรมใหม่ ๆ ในเศรษฐกิจดิจิทัล
สาระสำคัญของ EU Data Act ที่ธุรกิจต้องรู้
กฎหมายฉบับนี้มีสาระสำคัญหลายด้านที่ทุกธุรกิจ และผู้ใช้งานควรรู้ ได้แก่
- สิทธิการเข้าถึงข้อมูลจากอุปกรณ์อัจฉริยะ
ผู้บริโภคและธุรกิจสามารถเข้าถึง “ข้อมูลดิบ (raw data)” จากอุปกรณ์ IoT เช่น รถยนต์ สมาร์ทวอทช์ หรือเครื่องจักรอุตสาหกรรม
ไม่ต้องผูกติดอยู่กับผู้ผลิตเพียงรายเดียวอีกต่อไป
- ก่อให้เกิดการแบ่งปันข้อมูลอย่างเป็นธรรม
ธุรกิจต้องออกแบบอุปกรณ์และบริการ ให้เอื้อต่อการแบ่งปันข้อมูล
ห้ามใช้เงื่อนไขสัญญาที่ไม่เป็นธรรม หรือ กีดกันการแบ่งปันข้อมูล
- ความยืดหยุ่นในการใช้ Cloud Services
ผู้ใช้งานสามารถเปลี่ยนผู้ให้บริการคลาวด์ หรือใช้หลายเจ้าพร้อมกันได้ โดยไม่มีอุปสรรคทางเทคนิคหรือสัญญา
มีแบบฟอร์มสัญญามาตรฐานเพื่อให้ธุรกิจปฏิบัติตามได้ง่ายขึ้น
- การคุ้มครองความลับทางการค้า
- กฎหมายวางกรอบชัดเจนในการรักษาความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวของข้อมูลที่แบ่งปัน
- สนับสนุนนวัตกรรม และ SMEs
- เพิ่มโอกาสให้ธุรกิจขนาดเล็กและกลางเข้าถึงข้อมูลคุณภาพสูง
- สร้างโมเดลธุรกิจใหม่ เช่น บริการซ่อมบำรุงอัจฉริยะ การจัดการพลังงาน หรือโซลูชันการเดินทางรูปแบบใหม่
ผลลัพธ์ที่ตามมา เช่น
ผู้บริโภคสามารถเลือกใช้บริการซ่อมบำรุงที่คุ้มค่ามากขึ้น
ภาคเกษตรกรรมและการผลิตสามารถใช้ข้อมูลเชิงลึก เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุน
ผู้ให้บริการดิจิทัลรายใหม่สามารถสร้างโมเดลธุรกิจ และบริการหลังการขายที่หลากหลาย
การเปิดเสรีข้อมูลครั้งนี้จะเปลี่ยน “ข้อมูล” จากทรัพยากรที่ผูกขาดอยู่กับบริษัทผู้ผลิต ไปสู่ สินทรัพย์กลาง ที่ทุกฝ่ายเข้าถึงและสร้างคุณค่าได้ โดยยุโรปตั้งเป้าจะเป็นมาตรฐานโลกในการใช้ข้อมูลอย่างเป็นธรรม ซึ่งจะส่งผลต่อธุรกิจทั่วโลก รวมถึงในเอเชียและประเทศไทย
โอกาสสำหรับธุรกิจไทย ในยุค EU Data Act
สำหรับธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) การเข้าถึงข้อมูลที่มีคุณภาพจะช่วยเสริมศักยภาพในการแข่งขันและสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ โดยเฉพาะในด้านบริการดิจิทัล เช่น Smart Mobility, Predictive Maintenance หรือ Energy Efficiency Solutions
กฎหมายนี้ยังจัดการกับ “เงื่อนไขสัญญาที่ไม่เป็นธรรม” ซึ่งเคยเป็นอุปสรรคต่อการแบ่งปันข้อมูล และวางรากฐานให้กับเศรษฐกิจข้อมูล (Data Economy) ที่โปร่งใสและยั่งยืน
และแม้ว่า EU Data Act จะเป็นกฎหมายของยุโรป แต่ผลกระทบสะท้อนออกไปทั่วโลก โดยเฉพาะธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับ IoT, Cloud Computing และ Data Sharing ผู้ให้บริการโทรคมนาคมและดิจิทัล รวมถึงคลาวด์ในประเทศไทยเองจึงต้องจับตามองกฎหมายนี้อย่างใกล้ชิด เพราะนี่คือสัญญาณบ่งชี้ถึงมาตรฐานสากล โดย...
ผู้ให้บริการ IoT และ Cloud ต้องโปร่งใสขึ้น
ผู้ใช้งานจะเรียกร้องสิทธิ์เข้าถึงและแบ่งปันข้อมูลมากขึ้น
การแข่งขันจะอิงกับ “นวัตกรรมจากข้อมูล” มากกว่าการผูกขาด กฎหมายนี้อาจไม่ใช่เพียงกฎเกณฑ์ แต่เป็นโอกาสในการสร้าง "ระบบนิเวศข้อมูล" ที่ทุกฝ่ายได้ประโยชน์ ทั้งผู้ใช้งาน ธุรกิจ และสังคม โดยเฉพาะการปูทางไปสู่ Data-Driven Economy ที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลอย่างแท้จริง
การบังคับใช้ EU Data Act แสดงให้เห็นว่ายุโรปกำลังกำหนดมาตรฐานระดับโลกด้านการใช้ข้อมูลอย่างเป็นธรรม และสร้างระบบที่เอื้อต่อการแข่งขันเชิงนวัตกรรม จึงไม่แปลกที่ประเทศไทยและภูมิภาคเอเชียย่อมได้รับอิทธิพลและแรงขับจากกฎหมายนี้เช่นกัน
สุดท้ายสิ่งที่จะบ่งชี้ว่า ในยุคที่ข้อมูลเป็นทรัพยากรสำคัญ ผู้ที่สามารถใช้ข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และสร้างคุณค่าร่วมกัน จะเป็นผู้นำในการแข่งขัน
แล้วองค์กรของคุณพร้อมหรือยัง? ที่จะรับมือกับการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในยุค Data Economy
ที่มา : Innovation News Network, Morgan Lewis, European Commission (Data Act Policy Page)
#1toKnow #EUDataAct #DataInnovation #DigitalEconomy #DataSharing #CloudEconomy #IoT #TechInnovation #1ToAll #วันทูออล